Drinkwaterhygiëne

1. Doorstroming

Wat is een biofilm in een drinkwaterinstallatie?

Zogenaamde biofilms hechten zich aan alle door water vochtige oppervlakken in drinkwaterinstallaties. Meestal vormen de natuurlijke microflora in water de drinkwaterbiofilms. Deze microflora heeft geen directe relevantie voor de menselijke gezondheid. Ze kunnen echter wel microbiële ziekteverwekkers bevatten. Een biofilm is onvermijdelijk in drinkwaterinstallaties. Daarom is het belangrijk om deze zo mechanisch stabiel en compact mogelijk te houden door middel van voldoende doorstroming. Meer informatie over de biofilm vindt u hier.

Een stromingsprofiel met voldoende turbulentie

Voldoende doorstroming in drinkwaterinstallaties minimaliseert de groei van microbiologie. In stagnatiezones kunnen zich volumineuze biofilms vormen. Deze kunnen bijvoorbeeld losgemaakt worden door middel van drukstoten. De groei van een biofilm die riskant is voor de hygiëne kan beperkt worden door een regelmatige doorstroming met voldoende turbulentie in alle leidingtrajecten van de drinkwaterinstallatie.

Beïnvloeding van de biofilm door stroomsnelheid

Hoge stroomsnelheden hebben een uitwerking op de structuur van de biofilm. Vanwege de hoge schuifkrachten bevordert een doorstroming met veel turbulentie de vorming van een compacte en mechanisch stabiele biofilm die zeer goed bestand is tegen loslating.

Een op de behoeften gebaseerde dimensionering

Een op behoeften gebaseerde dimensionering kan voldoende hoge stromingssnelheden en werking in overeenstemming met de specificaties uit het ruimteboek garanderen. Dit bevordert de normatief vereiste waterverversing en voorkomt stagnatie.

Inachtneming van het ruimteboek

Bij het dimensioneren van de leidingen dient met name met het gelijktijdige gebruik en de volumestromen van het tappunt conform het ruimteboek rekening te worden gehouden. Dit is de enige manier om een op de behoeften gebaseerde leidingnetwerk te realiseren met minimale hygiënisch relevante leidingnetwerkparameters (nominaal volume, door water vochtig oppervlak van de leidingen).

Met onze Flushtool de waterverversing berekenen

2. Temperatuur

Temperatuur behoort tot de meest kritieke factoren voor microbiële groei. Het bepalen van temperatuurbereiken die ongunstige leefomstandigheden bieden voor facultatieve micro-organismen en dus een basis vormen voor preventieve gezondheidsbescherming, is erg moeilijk en hangt van veel factoren af. Drinkwatertemperaturen van <20 °C en warmwatertemperaturen van >55 °C zijn optimaal en bevestigd door een groot aantal onderzoeken.

Uittreksel uit DIN 1988-300

"Bij een beoogde werking mag de temperatuur van het koude drinkwater na maximaal 30 seconden na het volledig opendraaien van het tappunt niet hoger zijn dan 25 °C. De temperatuur van warm drinkwater dient dan minstens 55 °C te bedragen."

Drinkwatertemperatuur onder 20 °C

Een temperatuur van < 20 °C wordt beschouwd als een hygiënisch veilige temperatuur in koud water, bijvoorbeeld in DVGW Waterinformatie 90, in vakpublicaties van de UBA, van het RKI en in veel internationale normen en aanbevelingen.

Als u wilt weten hoe u koud water permanent onder de 20 °C kan kunt houden en tegelijkertijd hulpbronnen kunt besparen, ga dan naar de pagina over koudwatercirculatie.

Uittreksel uit DIN 1988-300

"Om hygiënische redenen dient bij de wateruitlaat van de boiler met circulatie een temperatuur van minstens 60 °C te worden gehandhaafd. Circulerend warm drinkwater mag een temperatuurdaling van 5k niet overschrijden".

Warmwatertemperatuur boven 55 °C

De temperatuur van het warme drinkwater (PWH en PWH-C) dient op elk punt van de circulatiesystemen in overeenstemming met de algemeen geldende regels van de techniek minstens 55 °C te zijn. Het warmwatervolume dat niet op de juiste temperatuur kan worden gehouden, dient tot een minimum beperkt te worden. Als het volume van een leidingdeel groter is dan 3 liter, dan dient er een circulatiesysteem aangebracht te worden om de temperatuur op peil te houden. Meer informatie over warmwatercirculatie op de website vindt u op de pagina over warmwatercirculatie.

Groeisnelheid van Legionella Pneumophila

De grafiek laat duidelijk zien dat de groei van legionella in een kritisch bereik komt bij temperaturen tussen 20 °C en 55 °C.

3. Wateruitwisseling

Stagnatie behoort tot de belangrijkste oorzaken van microbiële groei. De oorzaak voor stagnatie kunnen oude, niet-gebruikte leidingen of tijdelijk niet doelmatig gebruikte leidingtrajecten zijn.

Uittreksel uit de norm DIN 1988-200

"Het ontwerp dient zodanig uitgevoerd te worden dat er tijdens de beoogde werking voor hygiënedoeleinden voldoende waterverversing plaatsvindt."

Regelmatige waterverversing

Vanuit hygiënisch oogpunt diene drinkwaterinstallaties zodanig ontworpen en bediend te wprdem dat het water zo vaak mogelijk om de 3 dagen (VDI 6023), maar minimaal om de 7 dagen (DIN 1988) wordt ververst. De waterverversing wordt gedefinieerd als een volledige waterverversing in het gehele systeem (incl. reservoir en boiler). Om stagnatie over de gehele hydraulische doorsnede te voorkomen, wordt turbulente doorstroming aanbevolen (zie Doorstroming).

Stagnatie en temperatuur werken op elkaar in

Afhankelijk van de omgevingstemperatuur en de isolatie van de leidingen wodt de temperatuur van het medium na verloop van tijd gelijk aan de omgevingstemperatuur. Daarom is het belangrijk om ervoor te zorgen dat het ontwerp van de drinkwaterinstallatie de waterverversing bevordert, met name bij koud drinkwater. Vooral de verdiepings- en de afzonderlijke aanvoerleidingen dienen nauwkeuriger onderzocht te worden.

Kritieke temperatuurstijgingen vermijden

Bij voldoende gebruik stroomt er steeds vers drinkwater en wordt zo een kritieke temperatuurstijging tegengegaan. In gebieden waar het drinkwater stagneert en er geen water stroomt, kan binnen zeer korte tijd een kritieke temperatuurstijging optreden.

Met onze Flushtool de waterverversing berekenen

4. Aanbod voedingsstoffen

Lage voedingsbehoeften van facultatieve micro-organismen

Voor hun groei en vermenigvuldiging zijn bacteriën en andere ziekteverwekkende kiemen afhankelijk van voedingsstoffen. De toevoer van voedingsstoffen is bijzonder complex en is van uiteenlopend belang voor de verschillende soorten bacteriën en ook voor eencelligen. Onder de facultatieve micro-organismen vinden we soorten met een zeer lage voedingsbehoefte (bijv. Pseudomonas Aeruginosa).

Veilige materialen selecteren

Het is vooral belangrijk om voor de hele drinkwaterinstallatie geschikte, hygiënisch veilige materialen te kiezen die de groei van biofilm niet bevorderen. Stagnaties kunnen de concentratie van beschikbare voedingsstoffen ook aanzienlijk verhogen door migratie vanuit materialen die in contact komen met water.

Materiaalkeuze in overeenstemming met de drinkwaterverordening

De materialen dienen zo gekozen te worden dat enerzijds de toevoer van voedingsstoffen zo veel als technisch mogelijk is wordt beperkt. Anderzijds dient ook aan de gespecificeerde chemische grenswaarden van de drinkwaterverordening voldaan te worden.

Geschiktheid volgens positieflijsten m.b.t. materialen

Alle materialen moeten op hun geschiktheid voor drinkwater worden gecontroleerd. Deze 'microbiële geschiktheid' is een basisvereiste van paragraaf 14 van de drinkwaterverordening en wordt door het Umweltbundesamt (Duitse dienst milieubeheer) geraadpleegd als een belangrijk criterium voor het opstellen van positieflijsten m.b.t. materialen.

Spoelplan – handmatige waterverversing

Hulp bij implementatie en formulier voor het documenteren van handmatige waterverversing

Naar het spoelplan

Producten voor instandhouding van de drinkwaterhygiëne

Ontdek het KEMPER hygiënesysteem KHS